Nova generacija istraživačke infrastrukture
Evropska unija nastavlja ulagati u nauku i inovacije kroz inicijative koje imaju za cilj osigurati naprednu tehnologiju, resurse i usluge za naučnu zajednicu. Uz finansiranje od 224 miliona eura, 31 novi projekat koji je odobren u okviru programa Horizon Europe ima zadatak da doprinese globalnoj saradnji i istraživačkoj izvrsnosti u oblastima poput klimatskih promjena, zdravstva, zagađenja i astronomije.
Strategijski ciljevi
Ovi projekti nude ključne alate, mreže i infrastrukturu koji će omogućiti naučnoj zajednici da doprinese prioritetima EU poput Destinacije Zemlja, Zelenog dogovora, Digitalne strategije i misija EU. Grantovi su potpisani sa Evropskom komisijom, a aktivnosti projekata započele su u januaru 2025.
Finansirani projekti prema pozivima
Projekti su finansirani kroz tri ključna poziva:
- INFRATECH 2024: Fokus na razvoju novih naučnih instrumenata, digitalnih rešenja i metoda (13 projekata, 138 miliona eura).
- INFRADEV 2024: Konsolidacija i optimizacija evropske istraživačke infrastrukture (9 projekata, 25 miliona eura).
- INFRAEOSC 2024: Razvoj otvorenog, operativnog i FAIR ekosistema za evropski oblak naučnih podataka (9 projekata, 61 milion eura).
Pregled očekivanih rezultata
INFRATECH 2024: Nova generacija instrumenata i tehnologija
Projekti pod ovim pozivom baviće se ključnim pitanjima poput klimatskih promjena, kvaliteta zraka i etičkih standarda u biomedicinskim istraživanjima.
- WeatherGenerator: Izgradnja superkompjutera koji će služiti kao Digitalni Blizanac za Destinaciju Zemlja, pružajući podatke za simulaciju ekoloških katastrofa i klimatskih promjena.
- PRIM-TECH3R: Razvijanje in vitro modela kao alternativa testiranju na životinjama, u skladu sa politikom EU za postepeno ukidanje ovih praksi.
- ARTEMIS: Primjena AR/VR tehnologija za očuvanje i restauraciju kulturnog nasljeđa.
INFRADEV 2024: Konsolidacija istraživačke infrastrukture
Cilj ovih projekata je proširiti istraživačke kapacitete, posebno kroz saradnju s afričkim zemljama, te osigurati globalno liderstvo evropskog istraživačkog prostora.
- AtLAST: Revolucionisanje astronomske opservacije uz ekološki pristup i globalnu saradnju.
- RAFIKI: Izgradnja tehničkih kapaciteta za otkrivanje novih lijekova u Africi, sa fokusom na bolesti poput malarije i tuberkuloze.
INFRAEOSC 2024: Otvoreni naučni podaci i dugoročno očuvanje
Projekti podržavaju stvaranje mreže pouzdanih evropskih digitalnih repozitorijuma i promovišu principe FAIR (Findability, Accessibility, Interoperability, Reuse) za podatke.
- LUMEN: Revolucionisanje razmjene istraživačkih rezultata kroz interdisciplinarnu saradnju i inovacije.
- FIDELIS: Kreiranje mreže Trustworthy Digital Repositories za osiguranje održivog dijeljenja otvorenih podataka.
- FAIR2Adapt: Razvoj fleksibilnih strategija za klimatsku adaptaciju kroz primjenu podataka.
Proces selekcije
Svi projekti su odabrani putem konkurentnih poziva koji su otvoreni u decembru 2023. godine. Od ukupno 163 prijedloga, izabrani su oni koji su dobili najbolje ocjene tokom nezavisne evaluacije koju je organizovala Evropska istraživačka izvršna agencija (REA).
Dugoročni uticaj
Ovi projekti doprinose jačanju evropske naučne konkurentnosti i postavljaju temelje za globalnu saradnju. Kroz inovativne tehnologije i otvorenu razmjenu podataka, oni ne samo da adresiraju trenutne društvene i naučne izazove, već i osiguravaju održivost i napredak za buduće generacije.
Gdje pratiti novosti
Za aktuelne informacije o ovim projektima, pratite Evropsku istraživačku izvršnu agenciju na društvenim mrežama i pretplatite se na bilten Horizon Europe Research Infrastructures. Takođe, dodatni detalji o projektima dostupni su na zvaničnoj stranici REA.
