Budućnost poljoprivrede EU
Početak 2024. godine obilježen je nizom strateških najava i inicijativa Evropske komisije s ciljem oblikovanja budućnosti poljoprivrede u Evropskoj uniji. Jedna od ključnih prekretnica bila je pokretanje Strateškog dijaloga o budućnosti poljoprivrede EU, koji je okupio 29 relevantnih aktera iz agro-prehrambenog sektora, civilnog društva, ruralnih zajednica i akademske zajednice.
Nova perspektiva za agro-prehrambene sisteme
Završni izvještaj Strateškog dijaloga donosi sveobuhvatan set političkih principa i preporuka koje uvažavaju kompleksnost agro-prehrambenih sistema, uključujući njihove međuzavisnosti i kompromise koji su doveli do postojećih disbalansa. Poseban fokus stavljen je na:
- Jačanje pozicije poljoprivrednika u lancu vrijednosti hrane
- Obnavljanje generacija u sektoru
- Povećan pristup znanju i inovacijama
Ovim se dodatno potvrđuje opredijeljenost Komisije da uključi lokalne aktere u oblikovanje i implementaciju politika koje se tiču njihovih zajednica.
Uspostava Evropskog odbora za poljoprivredu i hranu (EBAF)
U januaru 2025. godine, kao odgovor na preporuke iz Strateškog dijaloga, osnovan je Evropski odbor za poljoprivredu i hranu (EBAF), kojim predsjedava komesar Christophe Hansen. Odbor ima zadatak da:
- Daje savjete o strateškim politikama za budućnost poljoprivrede i hrane
- Podstiče dijalog, povjerenje i učešće više aktera u lancu vrijednosti hrane
- Prati implementaciju preporuka iz Strateškog dijaloga
Članovi EBAF-a dolaze iz različitih sektora – od poljoprivrednih udruženja, preko organizacija za zaštitu okoliša i prava potrošača, do predstavnika civilnog društva.
Vizija za poljoprivredu i hranu
U februaru 2025. Komisija je, u konsultaciji s EBAF-om, pokrenula inicijativu Vizija za poljoprivredu i hranu, s ciljem stvaranja konkurentnog, otpornog i održivog agro-prehrambenog sektora koji nudi pravedne uslove života i rada u ruralnim sredinama.
Vizija ističe potrebu za aktivnim uključivanjem lokalnih institucija, poljoprivrednika, aktera u lancu hrane i civilnog društva, a poseban značaj dat je alatima participativnog razvoja kao što su LEADER pristup, pametna sela (Smart Villages) i druge oblike lokalne saradnje koji su se pokazali efikasnim.
Također, naglašava se važnost da agro-prehrambeni sektor djeluje unutar planetarnih granica, doprinosi ciljevima klimatske politike EU, te očuvanju tla, vode, zraka i biodiverziteta.
Podrška ženama i mladima u poljoprivredi
Da bi se osigurala budućnost sektora, EU teži privući više žena i mladih u poljoprivredu. U tom kontekstu, Komisija planira uspostavu platforme Žene u poljoprivredi, koja će služiti kao prostor za razmjenu iskustava i primjera dobre prakse, te jačanje ravnopravnosti u sektoru.
Novi Akcioni plan za ruralna područja
Tokom 2025. godine biće pokrenut ažurirani Akcioni plan za ruralna područja, koji će objediniti aktivnosti i projekte iz različitih politika EU, usmjerenih na post-2027 prioritete. Princip ruralnog testiranja (rural proofing), uključujući procjene teritorijalnog uticaja, biće dodatno operacionaliziran i finansijski podržan na nivou EU.
Jačanje Ruralnog pakta i borba protiv dezinformacija
Ruralni pakt, iniciran 2021. godine kao okvir za saradnju sa stakeholderima, biće dodatno ojačan kao ključni mehanizam za dijalog i uključivanje zajednica. Također, Komisija najavljuje mjere protiv širenja dezinformacija u ruralnim područjima.
Za više informacija : Evropska komisija – Više informacija
